De Wet kwaliteitsregistraties zorg (Wkz), ook wel de wetswijziging in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz), is een nieuwe wet die twee belangrijke dingen gaat regelen: regie op kwaliteitsregistraties en een wettelijke grondslag voor de verwerking van (bijzondere) persoonsgegevens. In deze blog vertel ik meer over deze wet en kwaliteitsregistraties in de zorg. Benieuwd wat dit voor jouw organisatie gaat betekenen? Lees snel verder!
Wat is een kwaliteitsregistratie?
Het wetsvoorstel uit december 2022 geeft in de definitie van een kwaliteitsregistratie een aantal kernvoorwaarden. Het gaat om een verzameling, gegevensopslag of verdere verwerking van gegevens over een cliëntenpopulatie. De cliëntenpopulatie wordt bepaald op basis van onderlinge gelijkenissen die zij vertonen in hun aandoening, ziekte, zorgtype of complicatie. Het doel van de registratie is om de kwaliteit van zorg te meten en verbeteren. Op basis van rapportages kunnen zorgverleners en -aanbieders leren van elkaar.
Kwaliteitsregistraties bevatten informatie over het handelen van zorgverleners, maar ook over eigenschappen van patiënten (die zij ook zelf kunnen rapporteren). Met eigenschappen van patiënten bedoelen we in dit geval (geaggregeerde) gegevens zoals geslacht, datum eerste afspraak ziekenhuis, lengte, datum verwijzing, rookt de patiënt en zo ja, hoeveel, etc. De kwaliteitsregisters bevatten ook informatie over de eigenschappen van de geleverde zorg.
Welk doel heeft een kwaliteitsregistratie?
De informatie uit kwaliteitsregistraties vormt de basis van verbetertrajecten. Door het vastleggen van vergelijkbare situaties en belangrijke resultaten in de zorg, kunnen zorgverleners verbanden leggen en vergelijkingen maken. De uitkomsten hiervan worden op hun beurt weer gepubliceerd of teruggekoppeld worden aan zorgverleners. Dit alles zorgt ervoor dat kwaliteitsregistratie bijdragen aan de verbetering van de zorg. In het bijzonder gaan kwaliteitsregistraties vooral over klinische aspecten zoals: diagnose, verrichtingen of interventie, medische hulpmiddelen of organisatieonderdelen.
In praktijk wordt het voor verschillende doeleinden gebruikt:
- Het verzamelen van gegevens voor (longitudinaal) onderzoek. Longitudinaal onderzoek betekent dat dezelfde mensen op twee of meer tijdstippen worden gemeten;
- Creëren van hoogwaardigere zorg in Nederland;
- Patiënten kunnen onderbouwde keuzes maken;
- Hulp voor verzekeraars bij het inkopen van zorg;
- Draagt bij aan kosten- en lastenverlaging bij zorgaanbieders.
Het is belangrijk om gegevens over de behandeling van de patiënt te verzamelen voor onderzoeksdoeleinden en het verbeteren van de zorg. De Federatie Medische Specialisten geeft het volgende voorbeeld om te verduidelijken waarom een kwaliteitsregistratie noodzakelijk is:
Twee patiënten hebben een herseninfarct gehad, maar houden allebei ander letsel hieraan over. De ene patiënt gaat relatief fit naar huis, terwijl de ander in een rolstoel zit. Zorgaanbieders stellen daarom voorafgaand aan de behandeling vast met welke informatie zij de kwaliteit van zorg willen meten. Bij een herseninfarct is het bijvoorbeeld belangrijk om de tijd van deur tot behandeling bij te houden. Dit verkleint de kans op blijvende schade. Door deze informatie te delen kunnen zorgaanbieders onderling van elkaar leren en waar nodig de zorg verbeteren. Het verschil in de kwaliteit van zorg wordt inzichtelijk gemaakt. Dit draagt bij aan het kiezen van betere handelingen voor patiënten, die op basis hiervan ook betere onderbouwde keuzes kan maken.
Hoe ziet de gegevensverwerking eruit?
De gegevensverwerking is op te delen in drie stappen.
1. Registreren
Om de relevante informatie te kunnen registreren, leveren zorgaanbieders (en in sommige gevallen de patiënt zelf) gegevens aan over de diagnose, behandeling en uiteindelijke resultaten. Zoals gezegd zijn vooraf afspraken gemaakt over het aanleveren van informatie.
2. Bewerken
De registratie bevat nog ruwe data die (nog) niet geschikt is voor rapportages. Daarom moeten de gegevens eerst bewerkt worden. Bij dit proces moet je rekening houden met betrouwbaarheid en validiteit van de gegevens, maar ook dat deze voor de ontvanger te begrijpen zijn.
3. Rapporteren
Na het bewerken van de gegevens, zijn deze geschikt voor analyse en het beantwoorden van onderzoeksvragen in rapportages aan verschillende stakeholders. Denk aan:
- Patiënten;
- Zorgverzekeraars;
- Toezichthouders;
- Wetenschappelijke verenigingen;
- Overheid;
- Zorgaanbieder(s).
Wet kwaliteitsregistraties zorg (Wkz)
De Wkz is op 16 december 2022 ingediend en bevindt zich nu in de debat fase. Op het moment van schrijven staat de plenaire behandeling in Tweede Kamer op 31 maart a.s. gepland. Het wetsvoorstel moet zorgen voor een wettelijke grondslag voor de verwerking van (bijzondere) persoonsgegevens door kwaliteitsregistraties. Daarnaast wordt een openbaar register ontwikkelt voor kwaliteitsregistraties.
Een aanleiding voor deze wet is het verwerkingsverbod voor bijzondere gegevens (artikel 9 lid 1 AVG). In het geval van een kwaliteitsregistratiehouder verwerken zij enkel gepseudonimiseerde gegevens. Maar ook dat wordt onder de AVG als persoonsgegevens geclassificeerd. Dat betekent dat kwaliteitsregistratiehouders een uitzonderingsgrond nodig hebben (artikel 9 lid 2 AVG). Deze nieuwe wet zorgt voor een wettelijke grondslag waardoor kwaliteitsregistraties een uitzonderingsgrond hebben (artikel 11o Wkz).
Momenteel heerst er ook een gebrek van regie op kwaliteitsregistraties. Daarom is ervoor gekozen om een register bij te houden waar kwaliteitsregistraties in opgenomen kunnen worden. Het Zorginstituut is verantwoordelijk voor het bijhouden van het register (artikel 11k Wkz). De verwerkingsverantwoordelijke (artikel 4 lid 7 AVG) kan een aanvraag indienen via een aanvraagformulier, die na goedkeuring gedurende 5 jaar wordt opgenomen in het register. Aan opname in het register zijn wettelijke voorwaarden verbonden (artikel 11n Wkz). De verwerkingsverantwoordelijke moet bijvoorbeeld aan noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit voldoen.
Deze wetswijziging gaat kwaliteitsregistratiehouders dus helpen om hun verschillende doeleinden te behalen. De wettelijke uitzonderingsgrond voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens zorgt ervoor dat registratiehouders géén toestemming nodig hebben van patiënten (artikel 9 lid 2 sub a AVG). Dit maakt het gemakkelijker voor kwaliteitsregistratiehouders de gegevens in het kader van onderzoek te gebruiken, wat uiteindelijk leidt tot betere en hoogwaardigere zorg.
Wil je verder praten over wat dit voor jouw organisatie gaat betekenen? Ik ga hierover graag met je in gesprek.
