Waarschijnlijk is het je ook al opgevallen dat camera’s de laatste tijd volop in de belangstelling staan. Ze zijn klein, handig en overal in te zetten. Voordat je het weet mikken de buren hun cams volop op je woning of word je begluurd in je Airbnb-kamer. Dat is zonder meer een aantasting van je privacy. Maar daar gaat deze blog niet over.
Waar deze blog wel over gaat, zijn de camera’s in de openbare ruimte die de gemeente inzet. Denk aan camera’s in het uitgaansgebied, camera-auto’s voor parkeercontroles, bodycams of cameradrones om te controleren of er niet ergens een illegale schuur staat. De hele wereld maakt gebruik van camera’s, dus waarom zou een gemeente ook niet meegaan met de tijd?
Chinese toestanden
Nou, dat ligt gevoelig. Als gemeente-FG zie ik in ieder geval dat de gemoederen hoog kunnen oplopen als het gaat om dit onderwerp. Vooral sinds we hebben ontdekt dat veel camera’s tegenwoordig van Chinese makelij zijn. ‘Chinese toestanden’ is tegenwoordig synoniem voor Big Brother. Dus zeker als het gaat over Chinese camera’s, zijn privacydiscussies nooit ver weg.
Als FG moet ik daar echter genuanceerder naar kijken. Ik schreef al eerder dat we geen privacyproblemen moeten maken, waar die door de privacywetgeving zijn opgelost. Aangenomen dat je die wetgeving op de goede manier hanteert. Want wat zegt de privacywetgeving ook alweer over camera’s?
Dat de camera’s er als zodanig niet toe doen. Je hebt te kijken naar wat ermee gedaan wordt. In de eerste plaats is het de vraag of de camera’s wel worden gebruikt om je te identificeren. Vaak is dat niet zo. Maar als het wél zo is, moeten we kijken naar de risico’s voor personen. Tenslotte draait het om de waarborgen waarmee cameratoepassingen zijn omkleed en de regievoering daarover (goed eigenaarschap).
Drie aanbevelingen voor een goed gesprek over camera’s en privacy
In een FG-richtsnoer voor gemeenten die je hier kunt downloaden ga ik op die aspecten uitgebreid in. De richtsnoer bevat drie aanbevelingen voor een goed gesprek:
- Bespreek het nut van een cameratoepassing
Wat kan het precies en waarom heeft dat de voorkeur boven andere oplossingen? - Bespreek het primaire doel van een cameratoepassing
Als bijvoorbeeld een bodycam is bedoeld voor de persoonlijke veiligheid (óók een grondrecht), hebben we het nog niet meteen over een opsporingscamera. Hoe werkt dat precies? Wie heeft toegang tot de beelden? Wat gebeurt ermee? Met wie worden de beelden gedeeld? - Bespreek vooral de waarborgen waarmee een cameratoepassing is omkleed (privacy by design)
Vergeet ook niet om uit te leggen hoe het zit met de transparantie (bordjes, misschien zelfs QR-codes?) en waar mensen terecht kunnen bij verzoeken of klachten.
Door het gesprek over camera’s op deze manier te voeren, ontstaat een veel minder verhit debat. In feite doe je aan factchecking; klopt het wel dat we ons zorgen moeten maken?
Begluur je medemens, nu met 15% korting
En dan kom ik graag terug op de camera’s van Chinese makelij. Als je bovenstaande aanbevelingen uitvoert, heb je ook dit onder ogen te zien: het is zeer onwaarschijnlijk dat iemand in China er tijd, geld en energie in steekt om uit te vlooien dat jij het was die zich door het camerazicht bewoog. Op maandagochtend 12 september 2022 om 8:17 uur, tussen al die andere mensen die naar hun werk gingen. Ook niet met behulp van een algoritme.
Naar de maatstaven van de privacywetgeving zijn Chinese camera’s daarom géén privacyprobleem. Want zonder gerede kans op identificatie blijf je onder de norm waarop die wetgeving aanslaat.
Dat ligt misschien anders op plekken zoals de Van Stolkweg in Den Haag, want daar staat het Taiwanese consulaat. Ik denk alleen niet dat het veel zal helpen om dan camera’s te plaatsen van bijvoorbeeld Duitse makelij.
Want zoals gezegd; camera’s zijn klein, handig en overal in te zetten. Een beetje geheime dienst is niet afhankelijk van de officiële straatcamera’s, maar gebruikt vast iets slimmers. Zo zag ik laatst nog een aanbieding voor van die mini spy cams. Nu met 15% korting voor nog geen 25 euro bij Amazon. Made in China uiteraard.
